پلاستیکها ازجمله موادی هستند که امروز در زندگی تمامی انسانها کاربرد بسیاری دارند .بسیاری از آنها از مواد شیمیایی ساخت دست بشر تهیه شدهاند و در نتیجه همانند چوب، سرامیک و فلزات منشأ مستقیم “طبیعی” ندارند البته پلاستیکهایی نیز وجود دارند که از مواد طبیعی مشتق شده و مثل چوب، سرامیک و فلز مورد استفاده بشر قرار گرفتهاند
پلاستیک اولین بار در سال 1862 برادران هایت موفق به تولید سلولوئید شدند و در حدود چهل سال بعد شخصی به نام باکلند موفق به تولید باکلیت شد. و در حد فاصل سال های 1921 تا 1928 بعضی از انواع نایلون ها و همچنین اوره – فرمالدهید و … به بازار عرضه شد و در سال 1934 پلی وینیل کلراید در میزان تجاری جهت ساخت محصولات مختلف روانه بازار شد.
اما مهمترین دوره پیشرفت پلاستیک ها در دهه 1950 و دهه 1960 اتفاق افتاد که در آن زمان دوران اختراع و تولید انواع مختلف پلاستیکها خواص و کاربردهای متنوع نقطه عطفس در این صنعت نام گرفت. در این زمان ها دانشمندان چون زیگلر از آلمان و یا ناتا از ایتالیا اصول و روش های پلیمریزاسیون را روشن کردند و باعث پیدایش تکنولوژی نوینی در جهت ساخت پلیمرهای مختلفی همچون پلی اتیلن ها، پلی پروپیلن ها، پلی اترها، اپوکسی ها و … شدند.
اولین پلاستیک تجاری ساخته شده
اگر بخواهیم اسمی از اولین پلاستیک ساخته شده بشر نام ببریم باید به سلولز نیترات اشاره کنیم که اولین پلاستیک تجاری بود که به بازار عرضه شد ولی به دلیل ضعفهای که داشت از جمله قابل اشتعال بودن زیاد و در نتیجه خطرناک بودن این پلاستیک تحقیقات برای جایگزین کردن نوع پلاستیک دیگری که این ضعف را نداشته باشد توسط پروفسور مایلز به تولید پلاستیک سلولز استات منجر شد که این محصول بازار خوبی را کسب کرد.
توسعه گرمانرم های PVCوPE کمک بزرگی به متفقین در جنگ جهانی دوم نمود و این امر باعث شتاب تحقیقات در زمینه مواد پلیمری در این کشورها شد و در نتیجه پلی استر غیر اشباع پلی استایرن و اپوکسی کشف شد و به یکباره توجه دنیا به صنعت پلاستیک جلب شد.در دهه 1960 نه تنها رشد سریع پلاستیک های گرمانرم مثل PVCوPEوPPوPS شکل گرفت بلکه دهه ظهور پلاستیک “سوپر” مثل پلی کربنات، پلی استال فنوکسی ها، پلی فنیلین اکسید نیز نام گرفته شد. این پلاستیک های مخصوص را معمولاً پلاستیک های مهندسی مینامند که به عنوان جایگزین آلیاژهای فلزی در مقیاس صنعتی پذیرفته شده اند.
تقسيم بندي پلاستيک ها بر اساس بنيان اصلي:
- طبيعي
- نيمه مصنوعي
- مصنوعي يا صنعتي
در مورد پلاستيک هاي طبيعي ميتوان به موادي چون رزين ها-بيومين ومثلاک اشاره کرد در مورد پلاستيک هاي نيمه مصنوعيبه ماده اي چون گازئين که ريشه ي اصلي آن شير مي باشد اشاره مي شود که در ساخت” دسته ي برس, دکمه و چسب چوب “کاربرد دارد.
اما پلاستيک هاي صنعتي که کاربرد فراواني پيدا کرده اند قطعات فراواني مثل چرخ دنده ها قطعات تلفن را شامل مي شوند که ريشه اصلي آنها زغال سنگ مي باشد از جمله اين مواد فرم آلدئيد – اوره فرم آلدئيد و فلوئور کربن مي باشد
کاربرد پلاستيک ها
- کاربرد خواص ( پيزوالکتريک و پيروالکتريک و ينليدن فلوئوريد ) در بلند گوها و آشکارسازي
- مصارف وسيع پلاستيک ها در ساختمان سازي مثل لوله آب فاضلاب لايه هاي ضد رطوبت – کفپوش ها – عايق کاري ، تزئين ديوار و ….
- صنايع خودروسازي که در حال حاضر يکي از مصرف کنندگان عمده پلاستيک ها است
- وسايل حمل و نقل ترابري آبي و هوايي مثل قايق ها و هواپيما ها
- تجهيزات صنعتي مثل لوله هاي صنعتي – پمپ ها – شير ها – شيشه اتاق هاي کنترل که از موادي همچون PTFE –PVC استفاده مي شود .
- صنايع عکاسي
- تجهيزات پزشکي مثل سرنگ تزريق و ….
- استفاده از فيلم پلاستيک جهت کاغذ چاپ
- صنايع توليد کفش
- لباس هاي زمستاني
مضرات پلاستیک و انوع پلیمرهای طبیعی
از مضرات بارز پلاستیک ها میتوان به آلودگی محیط زیست با زبالههای پلاستیکی تجزیه ناپذیر در طبیعت اشاره کرد.
پایه پلاستیکها، پلیمرها میباشند. سلولز، جزء اصلی طیف چوب و پنبه میباشد.
از سایر پلیمرهای طبیعی میتوان پروتئینها، کائوچو، قیر، قطران و رزینهای طبیعی را نام برد.